NewYorkPolonia >> Article
Ustanowiono Dzie艅 Pami臋ci o Tragedii G贸rno艣l膮skiej 1945

Posted on: January 18, 2011

Katowice (PAP) - Co roku w ostatni膮 niedziel臋 stycznia w wojew贸dztwie 艣l膮skim obchodzony b臋dzie Dzie艅 Pami臋ci o Tragedii G贸rno艣l膮skiej 1945 roku. Ma to by膰 sta艂a forma upami臋tnienia 艢l膮zak贸w - ofiar powojennych zbrodni Armii Czerwonej i w艂adz komunistycznych.

O godne uczczenie pami臋ci mieszka艅c贸w 艢l膮ska - zamordowanych, wywiezionych do ZSRR lub osadzonych w obozach i wi臋zieniach, od lat zabiega艂 Ruch Autonomii 艢l膮ska (RA艢). Po ubieg艂orocznych wyborach samorz膮dowych, wraz z PO i PSL, Ruch wsp贸艂tworzy rz膮dz膮c膮 regionem koalicj臋.

Doroczny Dzie艅 Pami臋ci zosta艂 ustanowiony przez Sejmik Wojew贸dztwa 艢l膮skiego, na wniosek zarz膮du wojew贸dztwa. W ramach zarz膮du przedsi臋wzi臋cie zainicjowa艂 lider RA艢, Jerzy Gorzelik. Jego zdaniem, taka forma upami臋tnienia ofiar powojennych represji to "nowa jako艣膰" w tym zakresie, cho膰 - jak m贸wi艂 - trudno rozpatrywa膰 j膮 w kategoriach sukcesu RA艢.

"Chodzi przede wszystkim, 偶eby zmienia膰 艣wiadomo艣膰 historyczn膮, przedstawiaj膮c prawd臋 o tamtym okresie. Od samego ustanowienia Dnia Pami臋ci ta 艣wiadomo艣膰 nie wzro艣nie. Niemniej daje to nowe mo偶liwo艣ci i narz臋dzia, aby m贸wi膰 o tej tragedii i upami臋tnia膰 jej ofiary" - powiedzia艂 w poniedzia艂ek PAP Gorzelik.

Wed艂ug niego, coraz cz臋艣ciej stosowane przez historyk贸w poj臋cie Tragedii G贸rno艣l膮skiej z roku na rok silniej zakorzenia si臋 w zbiorowej pami臋ci. Chodzi o akty terroru wobec 艢l膮zak贸w - aresztowania, egzekucje oraz wyw贸zki na Sybir i do kopal艅 Donbasu, kt贸re mia艂y miejsce przez kilka miesi臋cy od wkroczenia Armii Czerwonej na 艢l膮sk. Szacuje si臋, 偶e na Wsch贸d wywieziono w sumie - wed艂ug r贸偶nych opracowa艅 - od 20 do nawet 90 tys. mieszka艅c贸w.

"Sejmik Wojew贸dztwa 艢l膮skiego sk艂ada ho艂d tysi膮com niewinnych i bezbronnych mieszka艅c贸w G贸rnego 艢l膮ska, kt贸rzy od stycznia 1945 r. stali si臋 ofiarami masowych zbrodni Armii Czerwonej i komunistycznego aparatu bezpiecze艅stwa: zamordowanym, deportowanym do ZSRR, osadzonym w wi臋zieniach i obozach. Niech pami臋膰 o ofiarach Tragedii G贸rno艣l膮skiej b臋dzie godnie uczczona przez mieszka艅c贸w wojew贸dztwa 艣l膮skiego" - g艂osi uchwa艂a sejmiku.

Termin uczczenia ofiar - koniec stycznia - to miesi膮c, w kt贸rym Armia Czerwona wkroczy艂a na G贸rny 艢l膮sk. W ostatnich dniach stycznia ponownie otwarto ob贸z w 艢wi臋toch艂owicach-Zgodzie, b臋d膮cy wcze艣niej fili膮 hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Potem ob贸z s艂u偶y艂 Urz臋dowi Bezpiecze艅stwa Publicznego. Trafiali tam m.in. 艢l膮zacy podejrzewani o wrogi stosunek do w艂adzy i 偶o艂nierze AK. Osadzane tam po wojnie osoby nazywano "zbrodniarzami faszystowsko-hitlerowskimi". Liczba 艣miertelnych ofiar tego obozu szacowana jest na blisko 2 tys. Gin臋li z powodu tragicznych warunk贸w sanitarnych, chor贸b, niewolniczej pracy i nieludzkiego traktowania.

W sobot臋 poprzedzaj膮c膮 tegoroczny Dzie艅 Pami臋ci o Tragedii G贸rno艣l膮skiej 1945 r. z Katowic wyruszy marsz do 艢wi臋toch艂owic. Jego uczestnicy przejd膮 ok. 10-kilometrow膮 tras臋 podobn膮 do tej, jak膮 66 lat temu przemierzyli pierwsi skierowani do obozu wi臋藕niowie. Najpierw zap臋dzono ich do hali targowej w 艢wi臋toch艂owicach (dzi艣 w tym miejscu s膮 obiekty handlowe), potem do obozu w Zgodzie.

RA艢 organizuje taki marsz od trzech lat. W tym roku po raz pierwszy nabierze on bardziej oficjalnego charakteru, wpisuj膮c si臋 w obchody ustanowionego przez sejmik Dnia Pami臋ci. Planowane jest te偶 ods艂oni臋cie pami膮tkowego, symbolicznego kamienia przy dawnej hali targowej w 艢wi臋toch艂owicach.

Styczniowe obchody Tragedii G贸rno艣l膮skiej odbywaj膮 si臋 lokalnie w r贸偶nych miejscach. W minion膮 niedziel臋 w ko艣ciele 艣w. Jerzego w D臋bie艅sku, gdzie znajduje si臋 tablica upami臋tniaj膮ca 艣l膮skie ofiary wyw贸zek do ZSRR, odprawiono msz臋 w ich intencji. Gorzelik liczy, 偶e z czasem inicjatyw upami臋tniaj膮cych ofiary b臋dzie coraz wi臋cej - planowane s膮 m.in. przedsi臋wzi臋cia edukacyjne.

艢ledztwo w sprawie deportacji tysi臋cy 艢l膮zak贸w do Zwi膮zku Radzieckiego w 1945 r. prowadzi艂 Instytut Pami臋ci Narodowej. Zosta艂o ono umorzone w 2006 r. m.in. z uwagi na 艣mier膰 odpowiedzialnych za te zbrodnie radzieckich przyw贸dc贸w z tamtego okresu. IPN uzna艂, 偶e deportacja ponad 14 tys. mieszka艅c贸w 艢l膮ska od stycznia do kwietnia 1945 by艂a zbrodni膮 komunistyczn膮 i zbrodni膮 przeciw ludzko艣ci, dokonan膮 na podstawie decyzji w艂adz ZSRR przez 偶o艂nierzy NKWD, kt贸rych to偶samo艣ci nie da si臋 dzi艣 ustali膰.

Z chwil膮 wkroczenia Armii Czerwonej na ziemie nale偶膮ce przed wojn膮 do Niemiec - G贸rny 艢l膮sk i Prusy Wschodnie - wydano postanowienie o wyw贸zce z tych teren贸w wszystkich m臋偶czyzn zdolnych do pracy i noszenia broni. Autochtoni zostali przez w艂adze radzieckie uznani za "element germa艅ski". Wyw贸zki dotkn臋艂y przede wszystkim mieszka艅c贸w tej cz臋艣ci 艢l膮ska, kt贸ra przed wojn膮 znajdowa艂a si臋 w granicach Niemiec.

Wskutek interwencji ze strony rodzin, zak艂ad贸w pracy i organizacji spo艂eczno-politycznych, komunistyczne w艂adze wojew贸dztwa 艣l膮skiego podj臋艂y starania o powr贸t deportowanych. Trwa艂y one a偶 do pocz膮tku 1950 r. Cz臋艣膰 z wywiezionych nie powr贸ci艂a. Ich liczba jest trudna do oszacowania; mog艂o by膰 ich nawet kilka tysi臋cy.


Source: Marek B艂o艅ski - PAP
Martin Transports International
CalPolonia
AzPolonia