Jak relacjonowała w swoim czasie PAP „Polonia dla Polonii”, w Suwałkach w dniach 15-17 września 2006 roku odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Polacy i Polonia na świecie. Stan badań i ich perspektywy na XXI wiek”. Jej organizatorem była Światowa Rada Badań nad Polonią, której wówczas przewodniczył prof. Andrzej Targowski z USA (obecnym prezesem ŚRBnP jest Walter Wiesław Gołębiewski z USA). Współorganizatorami konferencji byli: Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego przy Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy oraz Urząd Miejski w Suwałkach z prezydentem miasta na czele – mgr niż. Józefem Gajewskim, który piastuje ten urząd po dziś dzień. Doceniany jest przez mieszkańców Suwałk jako dobry włodarz miasta, a my uważamy Go również za świetnego współorganizatora naszej konferencji. Wielki sukces organizacyjny konferencji to w dużej mierze Jego zasługa.

Konferencja, poza krajowymi naukowcami, zgromadziła wielu uczonych polskiego pochodzenia z USA, Australii, Argentyny, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Litwy. Część naukową konferencji prowadził prof. Adam Sudoł – dyrektor Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego przy Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

Jak pisze w „Sprawozdaniu z Międzynarodowej Konferencji Naukowej Polacy i Polonia na świecie. Stan badań i ich perspektywy na XXI wiek” Magdalena Bierzyńska-Sudoł:

Głównym celem konferencji była próba określenia aktualnego stanu badań oraz przedstawienie zadań i perspektyw na przyszłość w dziedzinie szeroko pojętej działalności polonijnej. Uczestnicy analizowali problemy dotyczące historii Polonii oraz nie unikali prezentowania współczesnych wyzwań, stojących przed Polakami mieszkającymi za granicą. Skupili się również na bardzo istotnym problemie – zachowania polskiej tożsamości narodowej w zglobalizowanym świecie.

Podczas konferencji wygłoszone zostały 24 referaty.

Pod koniec 2008 roku nakładem Prezydenta Miasta Suwałki, Światowej Rady Badań nad Polonią i Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego przy Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy wyszła drukiem w Suwałkach (Wydawnictwo „Hańcza”) publikacja pt. „Polacy i Polonia na świecie. Stan badań i ich perspektywy na XXI wiek. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej – Suwałki 15-17 września 2006 roku”. Publikacja wyszła pod redakcją prof. Kazimierza Dopierały (U.Pozn.) i prof. Adama Sudoła.

Prof. Kazimierz Dopierała, którego poznałem na konferencji, a który potem gościł mnie wraz ze swą małżonką – również historykiem, mgr Mirosławą Mołotkin-Dopierałą w swoim domu w Poznaniu, to doprawdy tytan pracy, a przede wszystkim bodajże najlepszy znawca ogólnej historii Polonii, redaktor naczelny monumentalnej, pierwszej w literaturze polskiej „Encyklopedii Polskiej Emigracji i Polonii” (t. 1-5, Oficyna Wydawnicza Kucharski, Toruń 2003-2005) oraz autor zepewne setek haseł w tej „Encyklopedii”. Teraz wspóredagował pracę, o której tu mowa.

Wczoraj otrzymałem egzemplarz książki wraz z listem od prezydenta Suwałk Józefa Gajewskiego. Pisze w nim, że wyraża przekonanie, że będzie ona dla mnie niezwykle ciekawą lekturą. Co do tego nie ma żadnych wątpliwości, gdyż siłą rzeczy nie mogłem wysłuchać wszystkich referatów na konferencji, która była prowadzona jednocześnie w trzech grupach.

Na treść książki „Polacy i Polonia na świecie...” składają się następujące teksty i referaty (podaję je, gdyż mogą zaintereseować niejednego historyka Polonii lub osobę zainteresowaną jej dziejami):

Józef Gajewski: Wystąpienie na inauguracji konferencji 15 września 2006 roku
Andrzej Targowski: Wprowadzenie
Grzegorz Babiński: Polonia i emigracja z Polski na tle współczesnych przemian etniczności i migracji międzynarodowych
Barbara Topolska-Piechowiak, Andrzej Targowski: Cele i strategia badań naukowych nad polskim uchodźstwem i Polonią w XXI wieku. Wprowadzenie do dyskusji
Marian Kałuski: Badania nad przeszłością i teraźniejszością polską w Australii i Nowej Zelandii
Walter Wiesław Gołębiewski: Polskość jako kulturowa koncepcja narodu widziana z doświadczeń emigracji
Helena Krasowska: Polacy na Bukowinie Karpackiej. Historia i współczesność
Henryka Ilgiewicz: Idee wyrażone w brązie i granicie (aspekt polityczny budowy pomników w Wilnie na przełomie wieku XIX i XX
Anna Pruss-Świątek: Repatriacja Polaków z Chin w latach 1950-55. Stan badań
Bernard Kołodziej: Stan badań i perspektywy duszpasterstwa emigracyjnego w zmieniających się warunkach
Antoni Herkulan Wróbel: 50 lat Polskiego Ośrodka Katolickiego oo. bernardynów w Martin Coronado (Argentyna)
Wiesław Kukla, Marian Miszczuk: Harcerstwo poza krajem w latach 1912-2006. Badania i publikacje w latach 1990-2006
Adam F. Baran: Echa aktualnej sytuacji Republikańskiego Społecznego Zjednoczenia „Harcerstwo” na Białorusi
Zofia Iwanicka: Mokotowski Uniwersytet Trzeciego Wieku w służbie Polakom zza wschodniej granicy
Piotr Gołdyn: Polski Komitet Walki z Handlem Kobietami i Dziećmi i opieka nad emigrantami i reemigrantami
Magdalena Bierzyńska-Sudoł: Udział doktorantów i studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy w badaniach polonijnych (1990-2006)
Anna Popielarczyk: Obraz życia emigrantów polskich w USA w okresie międzywojennym. Wybrane organizacje poskiej grupy etnicznej
Jolanta Lewandowska: Rozwój opieki duszpasterskiej wśród Polonii na terenie Brazylii w drugiej połowie XX wieku – na przykładzie działalności wybranych zgromadzeń zakonnych
Bolesław Orłowski: Dalsze kariery inżynierskie trzech budowniczych Kanału Augustowskiego
Adam Sudoł: Nowy kształt Europy w koncepcjach politycznych Edwarda Szczepanika
Ireneusz Wojewódzki: Emigracyjne losy generałów Polski niepodległej po 1945 roku
Sławomir Łotysz: Polskie wynalazki na nowojorskiej Wystawie Powszechnej 1939-1940
Andrzej Purat: Polityka polskich rządów emigracyjnych wobec Ukraińców po drugiej wojnie światowej. Stan badań
Josefina Aleksik: Wojenna służba dyplomatyczna Henryka Celestyna Adama Malhomme’a de la Rosche na Bliskim Wschodzie w latach 1942-1945
Magdalena Bierzyńska-Sudoł: Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej Polacy i Polonia na świecie. Stan badań i ich perspektywy na XXI wiek (Suwałki 15-17 września 2006)
Jerzy Zawadzki: Kazanie wygłoszone 17 września 2006 roku

Polecam tę książkę wszystkim osobą interesującym się dziejami Polaków na świecie i obecnym stanem Polonii.

Osoby zainteresowane tą wartościową publikacją powinny się kontaktować z Urzędem Miejskim w Suwałkach lub z sekretariatem Światowej Rady Badań nad Polonią (oba adresy na stronach internetowych obu instytucji).

Marian Kałuski